Peshkaqenët dhe Rajat në Mesdhe

Deti Mesdhe është një nga pikat e nxehta të biodiversitetit për peshkaqenë, rajat dhe kimeret në botë, me rreth 86 specie që jetojnë në ujërat e tij (47 peshkaqenë, 38 raja dhe 1 kimere), që do të thotë gati 7% e peshqve kërcor në botë. Mjerisht, Deti Mesdhe konsiderohet si një nga vendet më të rrezikshme në botë për peshkaqenë dhe rajat, me gati 50% të specieve të tij nën kërcënim. Nga 73 speciet e përfshira në vlerësim, 20 specie cilësohen si të rrezikuara në mënyre kritike (CR), 11 si të rrezikuara (EN), 8 si vulnerable (VU), 9 si afër kërcënuara  (NT) dhe 12 si me shqetësime të pakta. Trembëdhjetë specie janë ende të kategorizuara si me mangësi të të dhënave (DD) që zbulojnë mungesën e informacionit dhe pasigurinë në statusin e specieve që mund të jetë më keq sesa pritej me të dhënat aktuale.

Rreth 14.065 ton peshkaqenë dhe rrezet u kapën në Mesdhe në 2015. Kapjet më të mëdha raportohen nga Libia (4.260 t), Tunizia (4.161 t), Italia (1.347 t), Egjipti (1.141 t), Spanja (918 t) dhe Greqia (800 t).

Italia është një nga tregjet më të mëdha të konsumit në botë të mishit të peshkaqenëve dhe renditet si importuesi i tretë më i madh në botë për nga vëllimi. Ky mish peshkaqeni furnizohet kryesisht përmes prodhuesve kryesorë evropianë, duke qenë Spanja furnizuesi kryesor me një mesatare vjetore prej 49% në vëllim të importeve totale të mishit të peshkaqenëve.

Peshkimi rastësor

Ekzistojnë disa kërcënime që prekin peshkaqenë dhe rajat në Detin Mesdhe, por mbipeshkimi duket të jetë më i rëndësishmi, edhe pse nuk ka ndonjë peshkim tipik të peshkaqenëve në rajon. Peshkaqenët dhe rajat kapen rastësisht në pjesën më të madhe të peshkimit mesdhetar. Sidoqoftë, ekziston një hendek i rëndësishëm i njohurive pasi niveli i kapjeve rastësore dhe hedhjet në det nuk raportohen siç duhet. Rrjetat fundore dhe grepat e gjatë janë peshkimi më i rëndësishëm për kapjen rastësore të peshkaqeneve. Peshkimi me grepa të gjatë që prek më së shumti peshkaqenët dhe rajat pellagjike (grepa me fill të gjatë pellagjik), por edhe speciet bentike (rrjetat fundore). Kapja rastësore e peshkaqenëve dhe rajave, përfaqësojnë rreth 10-15% të biomases së kapjeve të analizuara në peshkimin e tonit dhe peshkut të detit.  Deti Alboran është zona më e rëndësishme me 34,3% e ndjekur nga deti Adriatik me 15,1% (Megalofonou et al., 2005b).

Për të përmirësuar njohuritë mbi speciet e rrezikuara të peshkaqenëve dhe rajave, INCA në bashkëpunim me FAO dhe Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural (drejtorinë e peshkimit), ka hartuar një katalog të specieve që janë parë dhe kapur rastësisht me shpesh në ujërat detare pranë bregdetit shqiptar. Ky katalog do të ndihmojë peshkatarët për të dalluar më mirë speciet që janë me status ruajtjeje dhe mbrojtjeje nga IUCN. Vlerësimi korrekt i specieve do të ndihmojë në regjistrimin e tyre në kohen e kapjes si dhe ne statistikat e peshkimit ne ndihme te mobnitorimit te specieve te rrezikuara ne territorin e ujërave detare shqiptare për të pasuruar më shumë me informacion mbi prezencën e llojeve të ndryshme të peshkaqenëve dhe rajave duke nxitur dhe analizimin e kushteve dhe shpeshtësine e pranisë së tyre në këto ujëra.

Ky katalog është hartuar në kuadër të projektit SafeSHARKS që financohet nga fondacioni MAVA dhe zbatohet nga INCA në partneritet me WWF Itali.